11 september, 10 jaar later

Op 11 september 2001 boorden twee gekaapte passagiersvliegtuigen zich in de Twin Towers van het World Trade Center in Manhattan. Een ander vliegtuig dook het Pentagon in, in de buurt van Washington D.C. Een vierde vliegtuig stortte neer in de buurt van Shanksville, Pennsylvania. De aanslagen werden uitgevoerd door negentien uit het Midden-Oosten afkomstige leden van Al Qaida, de islamitische terreurorganisatie van de Saoedi-Arabische multimiljonair Osama bin Laden.

Bijna 3000 mensen kwamen om het leven. De Verenigde Staten beschouwden de aanvallen als een directe oorlogsverklaring en verkondigen daarop bij monde van president George W. Bush, minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell en minister van Defensie Donald Rumsfeld de oorlog aan het terrorisme.

Deze week precies tien jaar na de feiten leek het ons logisch om de tonnen literatuur over nine eleven uit de kast te halen. Niet alleen boeken die de feiten van die bewuste dinsdagmorgen op een rijtje zetten, maar ook titels die breder gaan, en de veranderde wereld na 11 september aankaarten, het door velen afgekondigde failliet van de multiculturele samenleving, de zin en onzin van de war on terror en de draconische maatregelen die de Bush-administratie uitvaardigde.


Een selectie, met vooral boeken over 'de mens achter de terrorist':

Geesten van het avondland : de roots van het moslimterrorisme - Rudi Vranckx
Meer dan twintig jaar reist de auteur inmiddels rond in het Midden-Oosten en volgt hij de politieke, militaire en economische ontwikkelingen in deze regio op de voet. Zijn vlot geschreven beschouwingen over de aanleiding en de uitvoering van geruchtmakende aanslagen, de grote invloed van religie en armoede en de rol van lokale politieke bewegingen, laten niets aan duidelijkheid te wensen over.

Wat terroristen willen : de vijand begrijpen, de dreiging beteugelen - Louise Richardson
Louise Richardson doceert politicologie en rechten aan de Harvard Universiteit in de Verenigde Staten. Deze vlot leesbare verhandeling bestaat uit twee delen. In deel 1 gaat de auteur in op de terroristen. Wat is terrorisme, terrorisme in het verleden, wat zijn de oorzaken, de motieven wraak, roem en actie en ten slotte de vraag: waarom doden terroristen zichzelf? In deel 2 richt Richardson zich op de terreurbestrijders. Wat is er na 11 september 2001 veranderd en wat niet, waarom de oorlog tegen het terrorisme volgens haar niet gewonnen kan worden en de vraag: wat staat ons dan wel te doen?

In iedereen schuilt een terrorist : een sociaal-psychologische analyse van terroristische sektes en aanslagen - Roel W. Meertens
In dit boek wordt de invloed van personen en groepen op het gedrag van de (moslim-)terrorist onderzocht. Deze wordt dus bestudeerd in het kader van zijn 'sekte', Al-Qaeda. Van al of niet gewelddadige sektes is veel bekend; bijvoorbeeld het profiel en de motivatie van toetreders, netwerkvorming, leiderschap en macht, gehoorzaamheid, radicalisering (met betrekking tot de piramidetheorie die ook in actualiteitenprogramma's op televisie opdook), en 'falikante' besluitvorming met onder meer het verschijnsel 'groupthink'.

De heilige wereldoorlog : halfweg de kruistocht tegen het moslimterrorisme - Jef Lambrecht
Met dit boek wil VRT-journalist Jef Lambrecht een overzicht bieden van de recente conflicten tussen de islam en het Westen (en in het Midden-Oosten zelf). Lambrecht gaat achtereenvolgens in op de wrijvingen tussen Afghanistan en Pakistan, de conflicthaarden in Iran en Libanon, en de Israëlisch-Palestijnse kwestie. Verder heeft de auteur onder meer aandacht voor de kredietcrisis, die door heel wat moslims wordt beschouwd als een voorbode van het naderende einde van het westerse kapitalisme.

Het islamdebat - Sami Zemni
Politiek wetenschapper Sami Zemni coördineert aan de Universiteit Gent de onderzoeksgroep Midden-Oosten en Noord-Afrika. De rode draad in zijn boek is Zemni's idee dat tal van maatschappelijke problemen hun oorsprong niet vinden in de islam (of welke religie dan ook), maar in maatschappelijke structuren. Zemni ontrafelt zowel het publieke en politieke debat als verschillende gebeurtenissen en verschijnselen in negen hoofdstukken vanuit steeds een ander perspectief, waaronder Verlichting, islamofobie, democratie en islamisme.