"Er is een schaduwkant aan alles wat de zonne ziet," zong
Gèsman toepasselijk op de presentatie van het nieuwste boek van Eveline Vanhaverbeke. Na twee historische romans, eentje over Gezelle en Rimbaud, eentje over George Sand en Chopin, pakt de schrijfster uit met een veel donkerder verhaal. Vanhaverbeke (44) geeft Franse les in het Guldensporencollege in Kortrijk. Ze levert met
Vergeten dagen haar eerste literaire thriller af.
Wie het boek leest, krijgt pas laat zicht op wat Luc Vanhauwaert afgelopen zondag
"het midden van de puzzel" noemde. Het fijne aan de boekvoorstelling in het Wevelgemse cultuurcentrum was dat ook de genodigden maar met mondjesmaat een idee kregen waar het verhaal over ging. Nadat schepen van cultuur Lobke Maes met gepast chauvinisme de Wevelgemse schrijfster had gefeliciteerd, las Eveline een eerste stukje voor.
We kregen de stem te horen van Gaston, een gewezen politiecommissaris, die terugblikt op het vermaledijde jaar 1983. "
De waarheid is een constructie," klonk het gelaten. En: "Ik creëer die zelf wel." Gaston bleek een getormenteerde man die gestrand was "op een zucht van de waarheid", een rechercheur wiens vingers grepen "in het luchtledige".
In een fictief dorp in de Westhoek zijn drie mensen verdwenen. Gaston is een van de vijf stemmen die hun relaas mogen doen. Een van de vijf waarheden. Tussen die waarheden hangt een
dubbele stilte. De stilte van de verdwijning, want het hele dorp zwijgt als vermoord, en de stilte van zij die getraumatiseerd door de feiten overblijven.
Vijf stemmen in plaats van een alwetende verteller, het is een procedé dat Claus' toepaste in
De Metsiers, wat hij op zijn beurt had afgekeken van Faulkners
As I Lay Dying. "Leuk om te doen?" vroeg radioman Luc Vanhauwaert in zijn gesprekje met de schrijfster. "Absoluut!" zei Eveline. "Zalig om
vijf keer in iemand anders' hoofd te kunnen kruipen. Je hoeft geen rekening te houden met feiten, je kan je volledig verlaten op je fantasie. Soms komt je inspiratie wel eens droog te staan op die manier, maar ik heb genoten van de vrijheid om eens een echt fictieboek te kunnen schrijven."
Evelines Nederlandse uitgever,
Marc van Gisbergen van uitgeverij Marmer, had in zijn inleidend praatje al met trots gemeld dat zijn redacteuren het West-Vlaams tintje van de tekst grotendeels hadden behouden. Al klonk dat niet meteen door in het tweede voorleesfragment, waarin een cafébazin in opvallend keurig Nederlands herinneringen ophaalde aan een handtastelijke filosoof. "Heb je geen universeler verhaal geschreven dan je zelf denkt?" vroeg Luc aan Eveline. De schrijfster leek niet overtuigd. Ze had het over de West-Vlaamse mentaliteit die ze absoluut tot uitdrukking had willen brengen. Hoe men hier met depressie omgaat bijvoorbeeld: "Doe stille voort." Of de omerta
— zwijgen om iemand te beschermen. Het geslotene, kortom.
Wat Vanhaverbeke naar eigen zeggen had proberen te vermijden, was om personages als misdadigers neer te zetten: "In noodsituaties kiezen we instinctief uit drie reacties: vechten, vluchten of bevriezen. Wát we kiezen kunnen we niet op voorhand voorspellen." Daarom leefde ze op toen Luc het woord '
mededogen' liet vallen in het gesprek. "Dat is het grootste compliment dat je me kunt geven!"
Eveline was eerst wat beducht geweest voor een kritisch interviewer, maar Luc Vanhauwaert prees het boek. "De Engelsen zeggen wel eens,
Don't judge a book by its cover, maar dat zou ik in dit geval wel doen. De
cover is mooi, maar wat eronder zit is ook mooi." Aan die cover bleek een hele voormiddag druk mailverkeer vooraf te zijn gegaan. De uitgeverij blééf maar afbeeldingen doorsturen die de schrijfster helemaal niks vond. Maar het resultaat mag er uiteindelijk wezen. Kleurrijk. Doet wat denken aan de manier waarop John Everett Millais de verdrinkingsdood van Shakespeare's Ofelia heeft geschilderd.
Le (prèsque) tout
Wevelgem littéraire was op het appel zondag: Eveline, maar ook dichter Philip Hoorne, schrijfster van een vuistdikke historische monografie Vera Hoorens en jeugdauteur Koen D'haene. Dus werd er snel een groepsfoto gemaakt. Met de mannen van Gèsman erbij, en burgemeester Jan Seynhaeve.
Én de schepen van cultuur, die in haar welkomstwoord had benadrukt hoe de gemeente zijn best doet om drempelverlagend te werken bij culturele activiteiten. Lobke prees het feit dat Eveline — "inwoner,
vriendin van de bibliotheek en literair kunstenaar" — niet alleen talent had, maar ook met dat talent naar buiten bleef komen. Daarna bood ze namens de gemeente alle genodigden een goed glas aan.
